„Chcę tylko twojego wolnego czasu i twojego buziaka” śpiewał Prince. Nie zawsze jednak i nie dla każdego pocałunek jest tak oczywistą i naturalną sprawą – wszystko zależy od kulturowego kontekstu i sytuacji. Poznaj fascynującą historię tego wyjątkowego gestu i sprawdź, w jakim miejscu na świecie za żadne skarby nie wolno Ci całować partnera.
Pocałunek stary jak świat
Pocałunek jest prawdopodobnie tak stary i fascynujący jak sam człowiek. Ten w usta, jako znak miłości, pojawia się już w poemacie hinduskim Mahabharata. Pocałunki w inne części ciała są pomysłem starożytnych Rzymian, którym zawdzięczamy też pocałunek podczas ceremonii ślubnej, pieczętujący akt zawarcia małżeństwa. W starożytności oddaniem hołdu dla starszych lub postawionych wyżej w hierarchii było ucałowanie stóp bądź – jak w Egipcie za czasów Faraonów – śladów po stopach. W okresie cesarstwa na Półwyspie Apenińskim powstał zwyczaj ofiarowania poddanym przez cesarza skrawka szaty do pocałowania. Zwyczaj ten w nieco zmienionej formie jest obecny do dziś w kościele, gdzie po zakończonej spowiedzi całuje się krzyż w prawej części stuły. „Ludźmi ust i rąk” określano w średniowieczu wasali, którzy całowali but swojego pana, a następnie jego policzek. Symbolem przejścia w stan rycerski było z kolei ucałowanie lewego policzka i pogłaskanie prawego.
W historii świata pocałunek był również symbolem zdrady (wystarczy przypomnieć sobie biblijną historię Judasza czy Cezara, który zginął z rąk spiskowców, którzy udawali, że chcą oddać mu cześć) lub uzdrowienia (na co wskazuje chociażby twórczość Szekspira, autora „Króla Leara”, w którym czytamy na przykład: „ten pocałunek ukoił boleść”). Pocałunek w rękę, który u starożytnych Persów, Greków i Rzymian był elementem tradycyjnego powitania, z czasem stał się gestem zarezerwowanym dla kobiet. Z kolei sformułowanie „pocałuj mnie w pupę” należało się… diabłu. Niezwykle ciekawe są tradycje, związane z całowaniem. Przyjęło się na przykład, że pocałowanie kamienia Blarney Stone w irlandzkim zamku koło Cork zapewni dar elokwencji, a pocałowanie piersi posągu Julii w Weronie pomoże w odnalezieniu odpowiedniego kandydata na męża.
Co symbolizuje pocałunek?
Jak widać, na przestrzeni dziejów pocałunek miał złożoną symbolikę. Do dziś jest wieloznaczny, a jego sens różni się w zależności od kultury i sytuacji. I tak na przykład w europejskim kręgu kulturowym pocałunek jest zazwyczaj uznawany za coś naturalnego, a w Indiach i Japonii – traktowany jako element gry wstępnej, zarezerwowany dla partnera za drzwiami sypialni. W krajach Ameryki Łacińskiej popularne jest witanie się „pozorowanym” pocałunkiem, polegającym na trzykrotnym stykaniu się policzkami. Bardziej soczysty wariant tego pozdrowienia związany jest z kulturą słowiańską. Przykładem rosyjskich pocałunków zgodnych z prastarym chłopskim zwyczajem jest słynne spotkanie Leonida Breżniewa i Erica Honeckera z NRD, które ilustruje słynne zdjęcie.
Pocałunek według naukowców
Do ciekawych wniosków doszli naukowcy z uniwersytetów w Nevadzie i Indianie, którzy przebadali 168 społeczeństw z różnych regionów świata. Odkryli, że jedynie 46 procent z nich wyraża miłość przez romantyczne pocałunki. Oprócz obywateli krajów Ameryki Środkowej nie przepadają za nimi również mieszkańcy subsaharyjskiej Afryki, Nowej Gwinei czy Amazonii. Romantyczne buziaki są na porządku dziennym na Bliskim Wschodzie. W Ameryce Północnej znane są w 55 procentach kultur, w Europie – w 70 procentach, a w Azji – w 73 procentach kultur. W niektórych miejscach na świecie, na przykład w Zjednoczonych Emiratach Arabskich czy w Indonezji, za pocałunek w miejscu publicznym (jako akt gorszący i demoralizujący) można nawet trafić do więzienia. Niektórych może zainteresować fakt, że w Emiratach panuje zwyczaj „pocałunku nosem” – tak witają się mężczyźni. W RPA zakazem publicznego całowania się objęte są osoby poniżej 16. roku życia. Niektóre plemiona afrykańskie wierzą, że pocałunek potrafi odebrać duszę, czy spowodować osłabienie organizmu. W Belgii dotykanie się ustami uchodzi za niehigieniczne, dlatego tam buziaki przesyła się w powietrzu (robią tak nawet poważni biznesmeni). William Jankowiak z University of Nevada w rozmowie z BBC stwierdza, że przekonanie o tym, jakoby pocałunek stanowił powszechny wyraz miłości
„jest wytworem zachodniej cywilizacji, przekazywanym z pokolenia na pokolenie”.
Newsweek Polska
A czym właściwie w ocenie mądrych głów jest pocałunek?
„Pocałunki u ludzi pozwalają się dowiedzieć czegoś o partnerze, na przykład tego, czy między partnerami istnieje jakaś chemia. Niewykluczone również, że tego rodzaju zachowanie pozwala uzyskać wskazówki na temat zdrowia partnera”
mówi Justin Garcia z Indiana University. Dodaje:
„Prawdopodobnie pocałunek ma biologiczne podstawy, zwłaszcza że może sprzyjać wymianie feromonów i śliny, ale też patogenów. Może to być szczególnie niebezpieczne w społeczeństwach, gdzie nie istnieje higiena jamy ustnej, i gdzie całowanie się może powodować roznoszenie chorób układu oddechowego albo innych”.
